اگر تحریم های نفتی ایران لغو شود چه خواهد شد؟

ایران با داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز، در صورت رفع محدودیت‌ها می‌تواند تولید و صادرات نفت خود را به سطح بالاتری برساند.

این یعنی پول بیشتری به خزانه دولت سرازیر می‌شود، کسری بودجه کمتر می‌شود و امکان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ مثل ساخت جاده‌ها، بیمارستان‌ها یا کارخانه‌های جدید فراهم می‌گردد.

به‌علاوه، ورود ارز بیشتر به بازار می‌تواند قیمت دلار را تا حدی مهار کند و از فشار تورم روی زندگی روزمره مردم کم کند. مثلاً، شاید خرید کالاهای اساسی برای خانواده‌ها راحت‌تر شود یا دولت بتواند یارانه‌های هدفمندتری پرداخت کند.
 

وقتی تحریم‌ها کنار بروند، شرکت‌های خارجی احتمالاً دوباره به ایران چشم می‌دوزند. این شرکت‌ها نه‌تنها پول می‌آورند، بلکه دانش و تکنولوژی روز دنیا را هم با خودشان می‌آرند.

مثلاً در صنعت نفت، می‌توانند کمک کنند تکنولوژی و فناوری های نوین به صنایع نفت و گاز وارد شوند و همچنین چاه‌ها با روش‌های جدید استخراج شوند که هم تولید را بالا می‌برد و هم هزینه‌ها را پایین می‌آورد. این همکاری‌ها می‌تواند شغل‌های زیادی ایجاد کند، از مهندس گرفته تا کارگر ساده، و ... حسابی چرخ اقتصاد را به حرکت دربیاورد.
 

بدون تحریم، ایران می‌تواند روابطش را با کشورهای دیگر گرم‌تر کند. این یعنی بازارهای جدید برای فروش نفت، مثل کشورهای اروپایی یا حتی آسیایی‌هایی که حالا راحت‌تر معامله می‌کنند. ضمناً، ایران در سازمان‌هایی مثل اوپک حرفش پررنگ‌تر می‌شود و می‌تواند در تصمیم‌های جهانی نفتی نقش بزرگ‌تری بازی کند. از آن طرف، اگر تنش‌های سیاسی کمتر شود، سرمایه‌گذاران خارجی با خیال راحت‌تری می‌آیند و پروژه‌های مشترک راه می‌اندازند.
 

البته، همه‌چیز به این سادگی نیست و باید مراقب چند دام بود:

وابستگی به نفت: وقتی پول نفت زیاد می‌شود، ممکن است دولت فراموش کند که باید اقتصاد را متنوع کند. مثلاً، به‌جای حمایت از کشاورزی یا فناوری، همه‌چیز به نفت گره بخورد. این خطرناک است، چون اگر روزی قیمت نفت افت کند، باز همان مشکلات قدیمی سراغمان می‌آید.
 

خرج‌های بی‌برنامه: تجربه نشان داده که پول زیاد گاهی بد خرج می‌شود. اگر دولت بخواهد بی‌حساب خرج کند یا پروژه‌های غیرضروری راه بیندازد، این فرصت طلایی به هدر می‌رود. باید حسابی حواسمان باشد که این پول کجا می‌رود و چطور استفاده می‌شود.
 

رقابت سخت در بازار: کشورهای دیگر مثل عربستان یا امارات بیکار نمی‌نشینند. آن‌ها هم می‌خواهند بازار نفت را در دست نگه دارند و ممکن است با افزایش تولید یا پایین آوردن قیمت، کار را برای ایران سخت کنند. پس باید با سیاست و دیپلماسی قوی وارد میدان شد.
 

اگر این درآمدها درست مدیریت شوند، می‌توانند حال و روز مردم را بهتر کنند. مثلاً، با پول نفت می‌شود مدرسه و بیمارستان ساخت، بیکاری را کم کرد یا حتی وام‌های ارزان به کسب‌وکارهای کوچک داد. اما اگر این پول فقط به جیب عده‌ای خاص برود یا خرج کارهای نمایشی شود، شکاف بین فقیر و غنی بیشتر می‌شود و مردم باز هم احساس ناامیدی می‌کنند.
 

لغو تحریم‌های نفتی می‌تواند مثل کلیدی باشد که درهای بسته اقتصاد ایران را باز کند، اما فقط داشتن کلید کافی نیست؛ باید بدانیم چطور از آن استفاده کنیم. اگر این پول صرف توسعه زیرساخت‌ها، حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به نفت شود، می‌توانیم به آینده‌ای باثبات‌تر امیدوار باشیم.

اما اگر مثل گذشته فقط به فکر امروز باشیم و فردا را فراموش کنیم، این فرصت هم مثل خیلی از فرصت‌های دیگر از دست می‌رود. به نظرم، موفقیت در این مسیر به این بستگی دارد که چقدر بتوانیم عاقلانه و شفاف عمل کنیم و از تجربه‌های قبلی درس بگیریم.