پنج نفتکش راه خود را از جنوب ایران آغاز کردند تا بنزین به ونزوئلا برسانند؛ موضوعی که برای نخستین بار توسط رویترز رسانه‌ای و به مرور زمان، تبدیل به خبر یک خبرگزاری‌های جهان شد.
تاریخ انتشارسه شنبه ۶ خرداد ۱۳۹۹ - ۰۰:۲۰
نفتکش‌های ایران بنزین را به مردم ونزوئلا رساندند
اقتدار نفتکش‌های ایرانی بیخ گوش آمریکا
فعل و انفعالات
طبق ردیابی انتقالات دریایی که مسیر کشتی‌های ایرانی را بررسی می‌کند، این نفتکش‌ها پس از آغاز راه از کشور خود، از مدیترانه عبور کردند تا به آب‌های کارائیب برسند. دولت امریکا به رهبری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، از طریق یکی از مقامات هشدار داد که امریکا قصد دارد علیه کشتی‌های ایرانی حامل بنزین برای ونزوئلا «اقدامات جدی» را اتخاذ کند.
در پاسخ به واشنگتن، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با ارسال نامه‌ای به آنتونیو گوتِرِش، دبیر کل سازمان ملل متحد، ترامپ را به اجرای دزدی دریایی متهم کرد و افزود: «تهدید‌های غیرقانونی، خطرناک و تحریک‌کننده امریکا، نوعی دزدی دریایی است که خطر بزرگی برای صلح و امنیت بین‌المللی به حساب می‌آید.»
در ونزوئلا نیز ژنرال ولادیمیر پادرینو لوپز، وزیر دفاع این کشور اعلام کرد، این کشتی‌ها توسط ناوها، هواپیما‌ها و بالگرد‌های نیروهای مسلح ملی بولیواری اسکورت خواهند شد. پادرینو در این باره گفت: «ما با وزیر دفاع ایران صحبت کرده‌ایم، هر زمان که این کشتی‌ها وارد منطقه اقتصادی اختصاصی ما بشوند، توسط ناوها، کشتی‌ها و هواپیما‌های نیروهای مسلح ملی بولیواری اسکورت خواهند شد تا از آن‌ها استقبال شود و به ملت ایران گفته شود: ممنون بابت این همه همبستگی!».
علاوه بر این، ساموئل مونکادا، سفیر دائم ونزوئلا در سازمان ملل متحد در برابر این سازمان بین‌المللی درباره تهدید‌های امریکا در خصوص استفاده از قدرت نظامی برای مانع‌تراشی برای رسیدن کشتی‌ها به این کشور هشدار داد. وی گفت: «امروز به شورای امنیت سازمان ملل متحد و آنتونیو گوترش، دبیر کل (سازمان ملل) درباره تهدید‌های استفاده قریب‌الوقوع از نیروی نظامی از سوی امریکا علیه کشتی‌های ایرانی حامل بنزین که به سوی ونزوئلا می‌آیند، هشدار می‌دهیم. این، از سوی حقوق بین‌المللی، عملی به معنای جنگ است.»
رئیس‌جمهور هم در مذاکره تلفنی با امیر قطر نسبت به ماجراجویی امریکا برای ایجاد مزاحمت برای نفتکش‌های ایران اعلام کرد، هر اقدامی با پاسخ ایران مواجه خواهد شد.
با این وجود، کشتی‌ها به راه خود ادامه دادند تا فورچون، اولین نفتکشی باشد که خود را به سواحل ونزوئلا برساند و بقیه نفتکش‌ها نیز با خیالی آسوده به مسیر خود ادامه دهند. رویترز نوشته است: ایران در قبال صادرات بنزین به ونزوئلا چندین تن طلا دریافت کرده که تاکنون از سوی مقامات و مسئولان کشور درباره آن روشنگری نشده است. با این وجود پرسش مهم آن است که چرا ایران به چنین اقدامی دست زده است؟
تغییر رویکرد
سیاست تحریم برای امریکایی‌ها یکی از نقاط عطف سیاست خارجی این کشور در تأمین منافع امنیتی و اقتصادی تبدیل شده و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران در حوزه تحریم‌ها به موضعی رسیده است که می‌توان به آن «مقاومت فعال» گفت. تا چند سال گذشته رویکرد کشور بر آن بود که کشور‌های جهان را برای تبعیت نکردن از تحریم‌ها متقاعد کند که می‌توان گفت یک رویکرد منفعلانه بود. چانه‌زنی با کشور‌های جهان از طریق سفر‌های دیپلماتیک و بازی توئیتی از جمله ابزار‌هایی بود که مورد استفاده قرار می‌گرفت، ولی امروز سیاست جمهوری اسلامی ایران به سمت ائتلاف‌سازی میان تحریم‌شدگان علیه تحریم‌شونده‌هاست.
در رویکرد جدیدی که به کار گرفته شده است، ایران مانند گذشته در گوشه‌ای نمی‌نشیند تا شرایط برای آن مهیا شود بلکه با ورود مستقیم به زمینی که شکست امریکا در تحریم‌ها را در پی دارد، به سمت تأمین منافع خود حرکت می‌کند. امریکا درباره ونزوئلا به سمتی حرکت کرد که این کشور را در حوزه ناتوان ساختن در ارائه خدمات عمومی دچار چالش بزرگی کند که یکی از مصادیق این خدمات، بنزین و تأمین سوخت است، بنابراین دولت ونزوئلا در کشورش دچار یک بحران بزرگ شد که ایران به کمک آن آمد.
تیتر یک روزنامه جوان در خصوص نفتکش های ایرانی
دولت ونزوئلا در میان مدت به سمت فعال‌سازی پالایشگاه‌های این کشور رفت و در کوتاه‌مدت عرضه بنزین را در دستور کار قرار داد تا اجازه ندهد دولت این کشور به سمت فروپاشی برود زیرا تا زمانی که دولت‌ها بتوانند کالا‌های اساسی و مورد نیاز مانند بنزین را تأمین کند، اعترا‌ض‌ها رنگ فروپاشی به خود نمی‌گیرد.
گرچه حفظ دولت ونزوئلا یکی از اهداف ایران است، اما هدف اصلی این است که ایران قصد دارد شکست تحریم‌های ایالات متحده را به جهان نشان دهد؛ هدفی که توسط تحلیلگران جهان تشخیص داده شد و این کار به یک موفقیت بزرگ برای کشورمان تبدیل شد. چنین موفقیتی موقعیت ترامپ را متزلزل کرده است، زیرا تحریم‌های وی علیه ایران، ونزوئلا، روسیه و حتی کره‌شمالی به چالش کشیده شده و این همان موضوعی است که ریچارد نفیو در کتاب خود به آن اشاره می‌کند.
جمهوری اسلامی ایران نه تنها از مسائل منطقه خاورمیانه عبور کرد بلکه به حیاط خلوت امریکا رفت و برای حفظ مادورو در قالب استراتژی مقاومت فعال خود، وارد کارائیب شد. ائتلاف تحریم‌شدگان که حالا به صورت جدی برجسته شده است، یک نقطه عطفی در سیاست خارجی کشور به شمار می‌رود و واهمه امریکایی‌ها را برای تضعیف دولت ایران و ونزوئلا در پی داشته است.
هدفی که در این رویکرد دنبال می‌شود، حفظ کردن و سرپانگه داشتن دولت‌های تحریم شده است تا در مراحل بعد، این پازل تکمیل شود. بنزین برای ونزوئلا بسیار استراتژیک است و ایران با درک درست از شرایط کاراکاس، به سمتی رفته که بازی امریکا را به هم زده است.
ایران بیش از ۱۵۰ میلیون لیتر بنزین راهی ونزوئلا کرده است، با پرچم خود و به صورت آشکار؛ این یک موفقیت بزرگ در حوزه تجارت نفت و فرآورده‌های نفتی است. دیگر خبری از دور زدن تحریم‌ها و صادرات مخفیانه فرآورده‌های نفتی نیست و ایران با بازاریابی درست و اصولی، کشتی‌های خود را به کشور‌هایی راهی می‌کند که امریکا را در موضعی متفاوت‌تر از گذشته قرار داده است.
تاریخ روابط ایران و ونزوئلا تاریخی پر فراز و نشیب بوده است؛ تاریخی که نفت در آن نقش مهمی داشته، به ویژه در تأسیس اوپک. پس از ملی شدن صنعت نفت ایران و سرنگونی دولت مصدق، روند ملی شدن صنایع نفت شتاب بیشتری به خود گرفت و ونزوئلایی‌ها طرحی را آماده کردند که بر اساس آن، قدرت از شرکت‌های نفتی به کشور‌های نفتی منتقل می‌شد. در همان ایام، کنگره مهمی در مصر با عنوان کنگره فرآورده‌های نفتی برگزار شد. در آن کنگره جلسات مخفیانه‌ای میان خوزه آلفونسو پرز وزیر وقت نفت ونزوئلا با عبدالله تریکی وزیر نفت عربستان و منوچهر فرمانفرمائیان نماینده شرکت ملی نفت برگزار می‌شود. هدف از این جلسه، آماده کردن بستری برای تأسیس سازمانی توسط کشور‌های تولیدکننده نفت بود.
به دلیل پشت کردن اعراب به ایران به علت تحریم نفت ایران، دولت وقت قصد حضور در این کنگره را نداشت، چراکه بیشتر شرکت‌کنندگان در این کنگره از کشور‌های عربی بودند. دولت وقت که تفکرات مصدق را همچنان در بدنه خود می‌دید معتقد بود هنگامی که صنعت نفت ایران ملی شد و نفت ایران تحریم، اعراب بلافاصله وارد گود شدند و با عرضه ۶۰۰ هزار بشکه‌ای خلأ ایران در بازار را پر کردند. ایران در آن روز‌ها وضعیت اسفناکی به خود می‌دید به طوری که صادرات نفت آن پیش از ملی شدن به ۳۰ هزار بشکه در روز رسید آن هم با تخفیف ۵۰ درصدی قیمت به مشتریان.
موافقتنامه عالیجنابان.
اما سرانجام، در پایان جلسه موافقتنامه‌ای تدوین شد که به موافقتنامه «عالیجنابان» معروف است و تنها به موضوعاتی همچون چگونگی اداره صنعت نفت و محیط زیست اشاره شده بود و خبری از قیمت‌گذاری و بازار نفت نبود. در سندی که از این موافقتنامه وجود دارد، ایران متعهد شده تنها ناظر این موافقتنامه است و در باب اجرا همکاری نخواهد کرد.
با کشمکش‌های فراوانی که درباره اوپک وجود داشت، اما سه کشور ایران، ونزوئلا و عربستان تأسیس این سازمان را کلید زدند و از همان دوره روابط تهران-کاراکاس آغاز شد. این دو کشور در اغلب اوقات متحد یکدیگر در اوپک بودند و در برابر خواسته‌های عربستان مقاومت می‌کردند، البته این اتحاد در برهه‌های مختلف دچار دگرگونی می‌شد، به ویژه در روز‌هایی که نظام سیاسی ونزوئلا به غرب و به ویژه امریکا تمایل داشت.
تعمیق روابط در دوره چاوز
با روی کار آمدن هوگو چاوز در این کشور، روابط دو کشور عمیق‌تر و فرصت‌های همکاری بیشتر شد. در تاریخ هفتم آوریل ۲۰۰۲ مدیریت و اعضای اتحادیه شرکت دولتی نفت ونزوئلا در اعتراض نسبت به برکناری اعضای ضد اوپک این شرکت، دست به اعتصاب زدند. رهبری این کارکنان را افراد وفادار به احزاب سیاسی قدیمی به عهده داشتند که بعد از انتخاب چاوز به سمت ریاست جمهوری از دستگاه‌ها و تشکیلات اخراج شده بودند، اما کودتا شکست خورد تا چاوز از «الی رودریگز» بخواهد از اوپک بازگردد و زمام شرکت دولتی نفت را به عهده بگیرد. در آن دوره، وضعیت صنعت نفت این کشور شکننده بود و به دلیل اعتصابات کارکنان که از مدیران امریکایی خط می‌گرفتند، ونزوئلا با محدودیت تأمین بنزین مواجه شد. دولت این کشور از ایران درخواست کرد تا این کشور را برای تأمین سوخت کمک کند که در نهایت منجر به ارسال پنج محموله بنزینی به کاراکاس می‌شود.
اما چند سال بعد وقتی ایران با تحریم بنزین امریکا مواجه شد، ونزوئلا به میان آمد و بخشی از نیاز‌های بنزینی ایران را تأمین کرد تا روابط اقتصادی میان دو کشور بیشتر شود. ونزوئلایی‌ها شرایط کار را برای ایران در صنعت نفت خود مهیا کردند و شرکت‌های ایرانی وارد این همکاری‌ها شدند.
پس از درگذشت هوگو چاوز و با روی کار آمدن نیکولاس مادوور، شرایط این کشور بحرانی شد و امریکایی‌ها با تشدید فشار بر ونزوئلا، باز هم صنعت نفت این کشور را هدف گرفتند. در چنین شرایطی باز هم پالایشگاه‌های این کشور دچار مشکل شدند. ایران هم با در نظر گرفتن منافع خود، پنج محموله بنزین را راهی این کشور کرد تا بخشی از نیاز‌های این کشور را تأمین کند که چنین اقدامی، در نوع خود بی‌نظیر است زیرا هر دو کشور، توسط امریکا مورد شدید‌ترین تحریم‌ها قرار گرفته‌اند.
تحریم سلاحی برای زمین زدن
فریدون برکشلی، رئیس دفتر مطالعات انرژی: امریکا از مکانیسم تحریم برای مدیریت و کنترل بازار جهانی نفت استفاده کرده‌است. در طول نیم قرن گذشته امریکا حداقل هفت کشور تولیدکننده نفت خام شامل لیبی، عراق، روسیه، بولیوی، اکوادور، ونزوئلا، جمهوری اسلامی ایران و حتی بخشی از تولید کانادا را تحت تحریم نفتی قرار داده‌است. الان هم ونزوئلا و ایران با ذخایر نفتی معادل ۴۳۵ میلیارد بشکه را تحت تحریم قرار داده‌است. دو کشوری که مؤسس سازمان اوپک هستند و از توانایی‌ها و قابلیت‌های بسیار بالایی برخوردارند.
اما اینکه کشور‌های تحت تحریم تا چه حد و چگونه می‌توانند یک جبهه ضدتحریمی قدرتمند تشکیل دهند، نیازمند پیش‌زمینه‌ها و برنامه‌ریزی است. کشور‌های تولیدکننده نفت تاکنون در چارچوب اوپک و حالا اوپک پلاس، مسئولیت تأمین تقاضای مورد نیاز جهانی را برعهده دارند، اما از سوی مقابل در جامعه جهانی نهادی در قبال سیاست‌های تحدیدکننده تولید و عرضه نفت طراحی نشده‌است.
ونزوئلا و شرکت PDVSA در خاک امریکا یک پالایشگاه بزرگ ۳۵۰ هزار بشکه‌ای دارد، اما کاخ سفید به ونزوئلا اجازه نمی‌دهد که برای پالایشگاه خودش هم نفت خام تأمین کند. پالایشگاه ونزوئلایی کار می‌کند، اما با نفت خام امریکایی و درآمد حاصل از آن را هم نمی‌تواند به ونزوئلا منتقل کند. همچنین اجازه تعطیلی پالایشگاه را هم نمی‌دهند.
ایران اکنون سال‌ها است که به صنعت نفت ونزوئلا خدمات فنی و مهندسی ارائه می‌کند و برای صنایع کشورمان منابع درآمد دارد. در سال‌های گذشته هم ونزوئلا برای استخراج نفت خام فوق سنگین در جنوب ایران (کوه موند) به ایران کمک فنی و مهندسی می‌کرد. بخش اعظم نفت‌خام ونزوئلا سنگین و فوق سنگین است و کارشناسان ونزوئلا تجارب خوبی در این زمینه دارند.
چرا به ونزوئلا بنزین صادر کردیم؟
مصطفی نخعی، منتخب مردم نهبندان و سربیشه در یازدهمین دوره مجلس: ونزوئلا که تا چند ماه پیش ارزان‌ترین بنزین جهان را عرضه می‌کرد، به دلیل تحریم‌های امریکا با مشکل تولید و تأمین بنزین و سوخت مواجه شده‌است که همین موضوع موجب کاهش عرضه این سوخت شده و بنزین در ونزوئلا را تبدیل به گران‌ترین بنزین جهان کرده‌است.
ونزوئلا یکی از بزرگترین کشور‌های نفتی جهان است، اما به دلیل اتکای بیش از حد به شرکت‌های امریکایی در شرایطی قرارگرفته که نمی‌تواند نیاز‌های سوختی خود را تأمین کند. پالایشگاه‌های بزرگ این کشور در دست شرکت‌های امریکایی بود و از سوی دیگر، چندین پالایشگاه این کشور در امریکا با تحریم‌های شدید مواجه شده‌است.
اصولاً سوخت و تأمین آن در هر کشوری، یکی از مؤلفه‌های اساسی در امنیت ملی همان کشور است و امریکا با دست گذاشتن روی این مسئله سعی دارد یک آشوب اجتماعی را کلید بزند، کما اینکه در دوران چاوز هم چنین آشوبی را کلید زد که آن زمان، ایران با فروش بنزین به ونزوئلا توانست کاراکاس را از یک بحران نجات دهد.
با شیوع ویروس کرونا در جهان و ایران، میزان مصرف بنزین ۵۰ درصد کاهش یافت و بر همین اساس، مخازن بنزین کشور و جهان اشباع شد، به‌طوری‌که پالایشگاه‌ها مجبور به کاهش تولید شدند. در ایران هم مصرف بنزین به ۵۰ میلیون لیتر در روز رسید، در حالی‌که میانگین مصرف بنزین در ایران حدود ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بود.
در چنین شرایطی انبار‌ها و مخازن نفت ایران جایی برای ذخیره‌سازی بنزین نداشت و درخواست ونزوئلا برای خرید بنزین از ایران، موقعیت بسیار مناسبی بود که هم می‌توانست تابوی حضور ایران در کارائیب را بشکند و هم درآمد قابل‌قبولی را برای ایران به دست آورد.
مهم‌ترین نکته در صادرات بنزین به ونزوئلا این است که کار جمهوری اسلامی ایران در تجارت با کشور‌های جهان کاملاً حقوقی و بر منافع ملی خود استوار است که هیچ تضادی با قوانین بین‌المللی ندارد، هر چند که دشمنان کشور با سیاه‌نمایی و ایجاد شائبه‌هایی قصد دارند اقدام کشورمان را زیر سؤال ببرند.
پرچم برافراشته ایران
همه پنج نفتکشی که راهی ونزوئلا شدند، تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران هستند؛ این در حالی است که پیشتر، نفتکش‌های ایران با پرچم پاناما تردد می‌کردند که پس از تحریم‌ها، پاناما اجازه نداد نفتکش‌های ایران از خدمات این کشور استفاده کنند.
سال پیش بود که اداره دریانوردی پاناما (AMP) در همکاری با امریکا در حمایت از تحریم‌های این کشور علیه ایران، ۶۰ کشتی مرتبط با ایران را از حق برافراشتن پرچم پاناما محروم کرد. ژ خوآن کارلوس وارلا، رئیس‌جمهور پاناما در حکمی در ۴ فوریه به اداره دریانوردی پاناما، برای پایین آوردن پرچم این کشور از کشتی‌های دارای شرایط خاص مجوز قانونی داد. به دنبال آن، این سازمان، پرچم پاناما را از ثبت ۶۰ کشتی ایرانی حذف کرد. کنسول‌های پاناما در سرتاسر جهان دستور گرفته‌اند که هیچ‌گونه پرداختی از کشتی‌هایی که از ایران یا شرکت‌های کشتیرانی این کشور می‌آیند، قبول نکنند.
ثبت پرچم پاناما، یکی از گسترده‌ترین ثبت پرچم برای کشتی‌ها در جهان است و بیش از ۸ هزار کشتی در سرتاسر جهان تحت پرچم این کشور فعالیت می‌کنند.
پس از اینکه امریکا در سال ۲۰۱۶، تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرد، شرکت ملی نفتکش ایران بیش از ۵۰ کشتی در پاناما ثبت کرد. واشنگتن در می۲۰۱۸ دوباره تحریم‌های ایران را بازگرداند.
به گفته کارشناسان، ثبت کشتی‌های نفتکش در کشور‌هایی مثل پاناما یا لیبریا بسیار مرسوم است. دلیل این محبوبیت هم به گفته آقای علیزاده، کمتر بودن هزینه‌های اداری ثبت کشتی و همچنین سختگیرانه نبودن قوانین اداره کشتی، از نظر ملیت خدمه، قوانین کاری و بازرگانی است.
بیش از ۷۰ درصد کشتی‌های تجاری جهان، در کشوری غیر از کشور مالک (یا شرکت مالک) کشتی ثبت شده‌اند و با پرچم کشور دیگری حرکت می‌کنند. به این اقدام در اصطلاح بازرگانی دریایی «پرچم مصلحتی» (Flag of convenience) گفته می‌شود. جمهوری اسلامی ایران که در زمان تحریم‌های گذشته هم با پرچم‌های مصلحتی به دور زدن تحریم‌ها مشغول بود، حالابا پرچم برافراشته خود در مسیر‌های دریایی مشغول فعالیت است.
پیام رادار روشن
محمدعلی خطیبی، مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با روشن نگهداشتن رادار نفتکش‌های حامل سوخت ایران به ونزوئلا نشان دادیم که تجارت جهانی حق کشور ماست و آنچه رسمیت ندارد، تحریم‌های ظالمانه امریکاست که امروز بسیاری از کشور‌های دنیا را با مشکلات متعدد و متنوع روبه‌رو کرده‌است.
روابط بین ایران و ونزوئلا در حوزه نفت و گاز همواره برقرار بوده و روابط نزدیکی بین این دو کشور وجود دارد. در دوره قبلی تحریم‌ها در سال ۹۰، کشور نیاز جدی به بنزین پیدا کرد و ما از هر جایی که می‌توانستیم بنزین وارد می‌کردیم. در آن زمان ونزوئلا، مازاد بنزین داشت و ما هم از این کشور بنزین وارد می‌کردیم تا بتوانیم نیاز کشور به بنزین را به طور کامل برطرف کنیم. در نتیجه ارتباطات تجاری بین دولت ایران و ونزوئلا همواره برقرار بوده و امروز بسته به نیاز ونزوئلا، ما به این کشور بنزین صادر می‌کنیم.
با افزایش تعداد کشور‌های تحریم شده توسط امریکا، ظرفیت ایجاد راهکار‌های جایگزین نیز افزایش یافته‌است. پس از تجارت ایران با ونزوئلا در حوزه صادرات بنزین و موفقیت این روش، ضرورت ایجاد باشگاه تحریمی‌ها بیش از گذشته احساس می‌شود.
البته این نکته را در نظر داشته باشید که در حال حاضر این حق برای کشور‌های تحریم‌شده وجود دارد که با سایر کشور‌ها وارد معامله شوند، در نتیجه ایجاد بلوک کشور‌های تحریمی می‌تواند با ایجاد توازن قدرت در دو طرف میدان، سایر کشور‌ها را در پیگیری منافع خود در امریکا یا در بلوک کشور‌های تحریمی دچار تردید کند. به طور کلی ظرفیت در این حوزه زیاد است، اما دولت دیپلماسی فعالانه‌ای در این حوزه ندارد. متأسفانه مدیران فعلی ما اهل جسارت و ریسک نیستند و همیشه به دنبال راحت‌ترین راهکار می‌گردند.
در حالی که مقابله با امریکا در جنگ اقتصادی نیازمند رویکردی فعالانه در حوزه سیاست خارجی است، در حالی که ما همین الان از ظرفیت کشور‌های همسایه خود نیز برای خنثی‌سازی تحریم‌های امریکا استفاده نمی‌کنیم.
روشن نگهداشتن رادار نفتکش‌های ایران یک پیام سیاسی به تمامی کشور‌های دنیا داشت و تحریم‌های نفتی امریکا را زیر سؤال برد. با این اقدام ما نشان دادیم که تجارت جهانی حق کشور ماست و آنچه رسمیت ندارد، تحریم‌های ظالمانه امریکاست.
تجارت کالا نقض پروتکل و پیمان تجارت بین‌الملل و کشتیرانی بین‌المللی نیست؛ بنابراین چه لزومی دارد که این کار را چراغ خاموش انجام دهیم.
در حال حاضر نظام به اقتداری رسیده‌است که می‌تواند علناً تحریم‌های امریکا را زیرسؤال ببرد و دشمنان را تهدید کند که چنانچه اقدامی علیه ما انجام دهید متقابلاً پاسخ می‌دهیم.
https://naftonline.ir/news/21020/
منبع : روزنامه جوان
