محمدامین محبی؛خبرنگار نفت آنلاین / اگر صنعت نفت را بعنوان یک درخت در نظر بگیریم؛ صنعت حفاری ریشه آن است.
تا حفاری نباشد صنعت نفتی نیز وجود ندارد. کار حفاری از جمله کارهای پرمشقت و سخت در صنایع نفت و گاز است.
اساس صنعت حفاری یک دکل حفاری است. در کشور ما چندین شرکت بزرگ حفاری وجود دارند. مهمترین این شرکت ها شرکت ملی حفاری ایران و شرکت حفاری شمال هستند.
شرکت ملی حفاری ایران دارای حدود 73 دستگاه حفاری هست که در اقصی نقاط کشور در حال حفاری چاه های نفت و گاز هستند.
از میان این 73 دکل ، 3 دستگاه بنام مورب ؛ شهید رجایی و شهید مدرس در دریا کار می کنند. دستگاه حفاری شهید رجایی از دستگاه های سوپر ریگ کشور هست. همچنین از میان دستگاه های خشکی شرکت ملی حفاری ایران دکل 60 بعنوان بزرگترین دستگاه این شرکت نام برده می شود که نام دیگر آن دستگاه پیروزی است.
معمولا کارفرماها جهت توسعه صنایع نفت و گاز خود مناقصاتی جهت حفاری مناطق نفتی خود انجام می دهند.
دکل های حفاری بعد از مشخص شدن ناحیه ای که باید حفاری کنند به آن نقطه جابجا یا به اصطلاح مووینگ می شوند.
هر دستگاه حفاری بین 70 تا 150 محموله دارد که گاهی تعداد این محموله ها کمتر یا بسیار بیشتر میشود.
هنگامی که دستگاه حفاری در یک نقطه میخواهد آغاز بکار کند ؛ این محموله ها از محل قدیم به محل جدید برده می شود. وظیفه جابجایی محموله ها بر عهده تریلی ها و بعضی از محموله های مهم دکل بر عهده ماشین های جابجایی فوق سنگین بنام جیم پل است . در قسمت زیر تصویر یکی از این نوع ماشین ها را ملاحظه می کنید.
جیم پل ها ماشین های بسیار قدیمی ، اما از قدرت بسیار بالایی برخوردار هستند. تعداد زیادی از این ماشین ها توسط متخصصین کشورمان بازسازی شده اند.
بعنوان نمونه وظیفه جابجایی پمپ گل که از سنگین ترین وسایل یک دستگاه حفاری است به عهده جین پل ها است.
بعد از انتقال محموله ها به محل جدید و بالا آوردن دکل حفاری که به اصطلاح ریگ آپ گفته می شود کار بر روی دکل آغاز می شود.
بر روی یک دستگاه حفاری افراد زیادی کار میکنند که هر کدام وظیفه خاصی دارند . از جمله این افراد می توان رییس دستگاه ؛ رادیومن ؛ گلشناس ؛ حفار ؛ سرحفار ؛ کمپانی من ؛ پزشک ؛ دریک من و ... را نام برد.
هر دستگاه حفاری دارای یک کمپ می باشد که به همراه دستگاه به محل جدید منتقل می شود .
فاصله کمپ تا دستگاه حفاری معمولا باید بیش از 5 کیلومتر باشد تا اگر حادثه ای پیش آمد افرادی که در کمپ در حال استراحت هستند در امان باشند.
معمولا در ایران بر روی یک دستگاه حفاری بیش از 10 کاروان وجود دارد که در مقابل دکل حفاری به ردیف شده اند. این کاروان ها عبارتند از کاروان رییس دستگاه , کاروان کمپانی من, کاروان برقکار و مکانیک(مشترک) ؛ کاروان پزشک , کاروان مهمان , کاروان پسماند ؛ سالن غذاخوری و ...
معمولا کاروان رییس دستگاه روبروی دکل حفاری قرار میگیرد و از پنجره کوچک آن میتوان بصورت مستقیم دکل را نظارت کرد.
کمپ حفاری نیز معمولا حداقل 10 کاروان دارد .
در هر دستگاه حفاری و کمپ آن معمولا 4 سالن غذاخوری وجود دارد و 2 سالن مخصوص کارگران و 2 سالن مخصوص کارمندان آن دستگاه است.
معمولا کسانی که بر روی دستگاه حفاری میخوابند صدای بسیار زیادی را با توجه به اینکه در مقابل دکل قرار دارند باید تحمل کنند.
البته در کنار دکل خوابیدن نیز دارای خطراتی نیز هست چون به محض حادثه شما نزدیک ترین کسی هستید که در آنجا هستید و باید هر چیزی را که دارید بگذارید و از محل حادثه دور شوید.
بعنوان نمونه در حادثه آتش سوزی دستگاه 95 فتح شرکت ملی حفاری ایران ؛ با توجه به شدت آتش سوزی کارکنان مجبور به ترک سریع محل حادثه شدند و تمامی وسایل شخصی آنان در کاروان های مربوطه جاماند و آتش آنها را نابود کرد.
مطلب گفته شده خلاصه ای کوتاه از یک دستگاه حفاری بود و البته یک دستگاه حفاری دارای گفتنی های بسیار بیشتر از این هست.
در پایان این نکته قابل ذکر است که کار در یک دستگاه حفاری از سخت ترین مشاغل است که متاسفانه تا به امروز در ردیف مشاغل سخت قرار نگرفته است ؛ به امید روزی که صنعت حفاری نیز در مسیر مشاغل سخت قرار گیرد / محمد امین محبی / خبرنگار نفت آنلاین