آنچه چشمه‌های نفت سی برنج را در چرخه صنعت نفت دارای اهمیت می‌کند کاربرد آن در دوران قاجار و نیز ارتباط بین این چشمه‌ها با اکتشاف نفت است. به گزارش نفت آنلاین به نقل از ایلنا موزه تاریخ صنعت نفت در مسجد سلیمان؛ شهر خواستگاه صنعت نفت ایران؛ این شهر به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پایگاه‌های استخراج نفت در جهان است و پیش بینی می‌شود به یکی از قطب‌های گردشگری استان خوزستان تبدیل شود. موزه نفت و دفاع مقدس در آبادان؛ در حال حاضر پنج نقطه برای تاسیس موزه در این شهر نظر گرفته شده است: پالایشگاه آبادان، ساختمان نیروگاه شماره 1؛ پمپ بنزین آبادان به عنوان نخستین جایگاه سوخت کشور؛ مدرسه آموزشی و حرفه‌ای (تکنیکال اسکول) به عنوان اولین هنرکده بازآموزی کارکنان صنعت نفت در ایران. اسکله‌های آبادان شماره 1 الی 11 (محل نگهداری جرثقیل‌های اکوان و گوگرد) و خانه‌های تشریفاتی شامل سه ساختمان در منطقه بریم. موزه صنعت نفت غرب کشور در کرمانشاه؛ این موزه در محل کارخانه حلب سازی و حلب پرکنی پالایشگاه کرمانشاه تاسیس می‌شود و با توجه به قدمت حدودا یک صد ساله این  کارخانه و نقش آن در توزیع فرآورده‌های نفتی در سراسر کشور طی دهه‌های گذشته، به نمایش گوشه‌ای از تاریخ صنعت نفت، با اولویت تاریخ این صنعت در غرب کشور، اختصاص خواهد یافت. موزه فناوری صنعت نفت در تهران؛ که به معرفی چیستی و اهمیت نفت، گاز و پتروشیمی در عرصه‌های گوناگون زندگی بشر از دیرباز تاکنون و فناوری‌های به کار گرفته شده در آن می‌پردازد. تلمبه خانه نفت دارخوین، گنجینه نفت جنوب فوران چاه نمره یک نویدبخش وجود ذخایر بی‌بدیل نفت خام بود که بی‌نیاز به دستگاه‌های مکنده، به همراهی فشار گاز به فراز آمده و قادر بود بدون استفاده از تلمبه، مسافتی نسبتا طولانی را نیز بپیماید تا به محل تفکیک یا انباشت برسد. بر اساس برنامه شرکت نفت انگلیس و ایران (company oil Persian anglo)، نفت خام حاصل از چاه‌های مسجد سلیمان بایستی درون لوله‌ای هدایت شده و به مقصدی معلوم راهی دریا می‌شد، اما قسمت این بود که در سر راه خود چراغ چند روستای از یاد رفته را نیز بیفروزد. یکی از آنها دارخوین نام داشت که در نخستین نقشه‌های تهیه شده توسط تیم رینولدز با علامت BUSTER مشخص شده بود. دارخوین در آغازین سال کشف نفت، دهی بود از قماش دهات حاشیه شرقی کارون، در فاصله شش هفت فرسخی جزیره عبادان. اوایل قرن هیدروکربور، نفت راه خود را از کوره‌راه‌های گچی مسجد سلیمان به سوی دهانه خلیج فارس در مصب اروند باز نمود، و این روستای عرب نشین حاشیه رود بزرگ نیز سرنوشتی دگرگونه یافت. طی دو سال تجهیزات و دیگ‌های بخار، بویلرها و تلمبه‌های عظیم الجثه ساخت منچستر با دوبه‌ها و کشتی‌های رودخانه پیما به این ده کوچک ساحلی منتقل و سر جای خود قرار گرفت. آن گاه کارگران و معماران هندی و ایرانی گرداگرد پمپ‌ها و توربین‌های بزرگ بخار، با استفاده از آجرهای لندنی منقش به مارک دوگال (DOUGAL) چند عمارت بلند برآورده و دفاتر و کارگاه‌ها را نیز در آنها مستقر ساختند. دو ردیف پیش گرمکن نفت در مسیر پمپ‌ها قرار دادند تا با سبکسازی نفت در سرمای زمستان، بر شتاب سیال بیفزاید. بررسی تاریخ تاریخ درج شده روی پمپ‌ها و تجهیزات نصب شده در دارخوین نشان می‌دهد که تکمیل تلمبه‌خانه و عملیاتی نمودن آن متناسب با افزایش ظرفیت پالایشگاه، بتدریج در محدوده زمانی 1915 تا 1930 انجام شده است؛ یک نقش برجسته سیمانی بر پیشانی یکی از تلمبه‌خانه‌ها سال 1930 را نشان می‌دهد که اگر این عدد، تاریخ تکمیل ساختمان تلمبه خانه باشد، اجرای طرح‌های توسعه دارخوین همانگونه که پیش‌تر ذکر شد، افزون بر 10 سال به طول انجامیده است. به تناسب توسعه تلمبه خانه و افزایش نیروهای شاغل، تدریجا یک مجموعه مسکونی شامل 4 لین کارگری سه و 4 اتاقه و یک لین کارمندی با 20 واحد مسکونی تایپ 5W دایر شد که بعدها  با افول نفت به سازمان آب و برق واگذار گردید.  دارخوین دارای باشگاه‌های کارمندی و کارگری، یک مدرسه 6 کلاسه با نام بهزاد، یک واحد بهداری و یک پاسگاه انتظامی بود که ساختار منظم شهری آن را شکل می‌داد. خانه‌ها در فاصله 40-50 محل اقامت و استقرار رجال سیاسی و مقامات ارشد بود. سینمای دارخوین هفته‌ای دوبار فیلم نمایش می‌داد و مثل سایر سینماهای نفت دارای دو سالن  زمستانه و تابستانه بود که پشت به پشت هم قرار داشتند. خیابان‌ها و کوچه باغ‌های محدود اما منظم، سرویس‌های رفت و برگشت به کوت عبداله و اهواز، ساختمان‌های بلند آجری تلمبه خانه که آمیزه‌ای بود از سبک معماری قرن نوزده انگلستان و اواخر قاجار و اوایل پهلوی ایران، چه بسا خارجی‌ها را به یاد کارخانه‌های بزرگ شهر منچستر می‌انداخت. دارخوین آخرین تلمبه خانه سر راه خط لوله نفت آبادان بود؛ قبل از آن کوت عبدالله قرار داشت و قبل تر از آن نیز ایستگاه ملاثانی به تقویت فشار نقطه به نقطه سامان می‌داد. فرآیند پمپاژ نفت از تلمبه‌خانه دارخوین ادامه داشت تا اینکه در اوایل دهه 50 تولید نفت از میدان اهواز به شکلی خیره کننده افزایش یافت و کشیدن خط لوله جدید اهواز – آبادان، کل نیاز پالایشگاه را به نفت خانم مرتفع ساخت و نفت مسجد سلیمان از طریق خط صادراتی به خارک ارسال شد؛ از این تاریخ تلمبه‌خانه‌های چهارگانه اهمیت خود را از دست دادند. دارخوین به شکل امروزی شهری است تابع بخش مرکزی شادگان که با ادغام سه روستای بزرگ آل بوبالد، دارخوین و یوخان (علی بن الحسین) هویتی تازه یافت است؛ این شهر که از شمال به اهواز و روستای دابوهیه و از جنوب به آبادان و روستای سلمانه و از مشرق به شادگان روستای سراخیه و از مغرب به طرف رودخانه کارون محدود می‌شود،‌ تا نقطه صفر مرزی کم و بیش 25 کیلومتر فاصله دارد. قرارگیری در مسیر اصلی ارتباط شمال به جنوب کشور، وجود چاه‌های متعدد نفت، بقایای نیروگاه اتمی، قدیمی‌ترین تلمبه‌خانه نفت خاورمیانه، روخانه کارون، نخلستان‌ها و فاصله کمتر از 25 کیلومتری تا مرز ایران و عراق از جمله این ویژگی‌ها می‌باشند. دارخوین در زمان حصر آبادان، به خط مقدم جبهه بدل گشته بود و بعد از شکست حصر آبادان نیز مقر تدارکات عملیات بود. این منطقه در دوران جنگ با مقاومت شگفت انگیز خود در برابر دشمن، شاهد صحنه‌های حماسه و ایثار کم‌نظیری بوده است. تلمبه خانه دارخوین در دوران جنگ به عنوان قرارگاه و پادگان مورد استفاده قرار گرفت. آثار توپ و ترکش از یک سو و برخی دیوار نوشته‌ها و یادگارهای به جا مانده دوران دفاع مقدس که در جای جای ساختمان‌های کهن سال تلمبه خانه، لحظه‌های دلتنگی و دلهره‌آور جنگ را به خواننده منتقل می‌کنند. پس از جنگ با توجه به جاذبه‌های فیزیکی و ظاهری سایت و ساختمان‌ها و دودکش‌های مرتفع، از این محوطه بارها به عنوان لوکیشن فیلم‌های مرتبط با دفاع مقدس استفاده شد که مهمترین آنها شاید سکانس‌های پایانی سریال به یادماندگی «در چشم باد» باشد. در سال 1386 تلمبه خانه دارخوین و دو سینمای زمستانه و تابستانه به ثبت ملی رسید. موزه بنزین خانه آبادان جایگاه قدیمی آبادان به عنوان نخستین جایگاه سوخت در ایران  در سال 1306 شمسی (1927 میلادی) در مرکز شهر آبادان توسط کمپانی بریتیش پترولیوم (BP) احداث شد. این مکان ابتدا جهت توزیع و فروش نفت سفید مورد استفاده قرار می‌گرفت و حلب‌های پر شده از مواد نفتی در آن به فروش می‌رسید. با گذشت زمان و با ورود اتومبیل، این جایگاه به پمپ بنزین تبدیل شد. هنگام سوخت گیری در این پمپ بنزین، ابتدا فرآورده‌های نفتی که در مخازن پرچی نگهداری و با استفاده از از تلمبه‌‌های دستی به ظروف پیمانه‌ای منتقل و سپس بر اساس نیاز هر مصرف کننده، سوخت به وی تحویل داده می‌شد. پس از موافقت وزیر نفت با راه‌اندازی موزه‌های نفت در آبادان، پنج نقطه از اماکن تاریخی و قدیمی صنعت نفت در این منطقه شامل نیروگاه شماره یک پالایشگاه آبادان، بخش قدیمی واحدهای عملیاتی، همچنین کارگاه ریخته‌گری و مخازن قدیمی،‌ اسکله و جرثقیل اکوان و گوگرد، آموزشگاه فنی و حرفه‌ای (Artisan School) ، خانه‌های تشریفاتی و جایگاه پمپ بنزین در فاز اول برای تبدیل به موزه‌های نفت در دستور کار قرار گرفت. در همین راستا فاز مطالعاتی و پژوهشی این پروژه و به موازات آن شناسایی و گردآوری اشیا و اسناد قدیمی صنعت نفت در سراسر کشور به ویژه مناطق عملیاتی آغاز و پس از پایان مطالعات و تحقیقات، در دی ماه سال 1394، موزه بنزین خانه آبادان وارد فاز عمرانی و اجرایی شد. موزه «بنزین خانه» با مساحت 1856 متر مربع، همجوار با جایگاه جدید پمپ بنزین در مرکز شهر و مقابل شورای شهر آبادان، واقع شده است. در بدو ورود، محوطه‌ای وسیع، با فضاسازی زیبا، ترکیب یافته از المان‌های سنتی و مدرن، مزین به گیاهان بومی منطقه، نورپردازی شده با استفاده از چراغ‌های قدیمی به نام چراغ‌های تونلی ضد انفجار که زمانی در تاسیسات صنعت نفت مورد استفاده قرار می‌گرفت، به چشم می‌خورد. در بخش غربی محوطه، مجموعه ای از دستگاه‌های پمپ بنزین به ترتیب سال ساخت و بر اساس روند تکمیل کنار هم چیده شده‌اند. قدیمی‌ترین آنها یک دستگاه پمپ دستی شیشه‌ای مندرج، ساخت شرکت انگلیسی ساتم متعلق به سال 1925 میلادی است. اغلب دستگاه‌های نمایش داده شده که تعداد آنها به 12 عدد می‌رسد، ساخت شرکت‌های انگلیسی، آمریکایی و ژاپنی است که البته در میان آنها محصولات کشورهای آلمان، استرالیا و هندوستان نیز دیده می شود. در ضلع شرقی محوطه، ساختمان نگهبانی واقع شده و در ضلع شمال شرق نیز ساختمانی برای ارائه امکانات رفاهی به بازدیدکنندگان در نظر گرفتن شده است که به زودی به یک کافی شاپ تبدیل خواهد شد. در ضلع شمالی محوطه، ساختمانی آجری شش ضلعی قرار دارد که به عنوان ساختمان اصلی موزه پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود. این ساختمان از دو اتاق تشکیل شده که در هر یک از آنها اشیای خاص و منحصر به فردی به نمایش درآمده است. انواع بشکه،‌پیمانه نفت و قیف، تابلوهایی از عکس‌های قدیمی جایگاه‌ های بنزین در سراسر کشور، انواع کیل و پیمانه‌های مندرج و مجموعه‌ای از حلب‌های 20 لیتری مخصوص حمل سوخت و مواد نفتی اشیای تشکیل دهنده این ساختمان به شمار می‌روند. در پشت این ساختمان، محوطه کوچکی قرار دارد که در آن علاوه بر دو مخزن پرچی بزرگ مشاهده می‌شود. زمانی که این جایگاه ساخته شد، نفت سفید توسط حلب‌های 20 لیتری حمل و به وسیله پیمانه یا کیل در اندازه‌های مختلف از 1 لیتری گرفته تا 15 لیتری و با استفاده از قیف توزیع می‌شد. اما سنگینی کار با حلب و قیف، دست اندرکاران را به این فکر می‌اندازد که یک مخزن بزرگ در آنجا قرار دهند و چون در آن زمان فناوری جوش وجود نداشت، اتصالات آن با پرچ انجام شد. در کنار محوطه راهروی باریکی ما را به پشت ساختمان جنبی و به محل استقرار سه دستگاه تانکر حمل سوخت قدیمی هدایت می‌کند،‌نصب تصاویری از مراحل انتقال سوخت از مبدا به مقصد به همراه عکس‌ه ایی از انواع نفت‌کش‌ها بر روی دیوار، اطلاعات جامعی را در خصوص نحوه توزیع نفت در اختیار بازدیدکنندگان می‌گذارد. ساختمان‌ه ای سرویس بهداشتی و نمازخانه نیز در همین محوطه قرار دارد. ساختمان جنبی با قدمت 60 سال در جوار این محوطه قرار دارد. این مکان در ابتدا به عنوان ساختمان پخش مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت. با انتقال ساختمان پخش به نقطه‌ای دیگر، این ساختمان مدتی به عنوان اتاق ورزشی و بدن سازی مورد استفاده قرار گرفت و از حدود 20 سال پیش به سبب فرسودگی به انبال تبدیل شد. این ساختمان از چهار اتاق تشکیل شده است . اتاق اول، در بدو ورود، به معرفی لوازم نفت سوز خانگی و صنعتی و نمونه‌ة‌ایی از اسکناس‌ها و تمبرهای صنعت نفت، انواع لامپا، گردسوز، فانوس، دستگاه خوراک پزیع اجاق فیتیله‌ای،‌ چراغ تلمبه‌ای (پریموس) می‌پردازد. اتاق اول که به وسیله یک ویترین شیشه‌ای حاوی انواع چراغ فیتیله‌ای از اتاق اول جدا شده، برای نمایش انواع بخاری، تصاویر نمونه‌های اصلی ظرف‌های روغن موتور، امشی و دیگر فرآورده‌های نفتی عرضه شده در جایگاه‌ها، روزنامه‌ها و آگهی‌های تبلیغاتی قدیمی، تصاویر کارگران و کالابرگ‌های مرتبط با توزیع فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است. روزنامه‌های سال اول قرن چهاردهم شمسی مملو از آگهی‌های فرآورده‌های نفتی بود. آگهی‌هایی که برای جلب مردم به مصرف این گونه فرآورده‌ها به توصیه اطبا یا پزشکان، کاربرد آنها در لوازم نفت سوز و بنزین سوز و پیشگیری از بیماری‌ها متوسل می‌شدند. در این آگهی‌ها نوید یک زندگی مرفه و مدرن داده می‌شد. درباره تاریخچه بخاری‌های نمایش داده شده در این موزه، نکته جالب این است که، بخاری‌های نفت سوز ساخت کشور انگلستان بودند و تحت انحصار شرکت‌های انگلیسی از جمله والور. در بین سال‌های 1300 تا 1330 با ملی شدن صنعت نفت، ایران با چالش محدودیت فروش از سوی انگلیسی‌ها مواجه شد. به همین دلیلی مرحوم مصدق به فکر جایگزینی بریا تولید نفت‌سوزهای ایرانی و کم مصرف افتاد تا در نهایت آقای عالی‌نسب موفق شد بخاری و دیگر چراغ‌های نفت سوز را به نام علاالدین تولید نماید. از دیگر مستندات قدیمی به نمایش گذاشته شده و قابل توجه در این اتاق، کتابی کوچک و بسیار قدیمی متعلق به سال 1330 شمسی است که عنوان «راهنمای ایران» روی آن درج شده است. بخشی از این کتاب که به نقشه شهر آ‌بادان اختصاص یافته در ابعاد بزرگ‌تر چاپ و بر روی دیوار نصب شده که اطلاعات لازم را در خصوص کلیه مراکز و مناطق شهر آبادان از جمله جایگاه پمپ بنزین در اختیار خواننده می‌گذارد. معرفی اجزای داخلی دستگاه‌های پمپ بنزین، نمایش اجزای داخلی دستگاه‌های دسپنسر یا توزیع کننده‌ها، تصاویر جایگاه‌ها در ایران، کلیشه‌ای حک بر روی حلب‌های توزیع فرآورده‌ه ای نفتی، انواع دستگاه‌های ایمنی و خاموش کننده آتش، عناصر اتاق سوم از ساختمان جنبی را تشکیل می‌دهد. دراین اتاق که بیشتر نقش یک کارگاه آموزشی را ایفاد می‌کند. تابلویی نقاشی شده توسط یک بانوی هنرمند جوان در ابعاد 5×3 متر، که در این اتاق قرار گرفته است، جلوه‌ای دیگر از خلاقیت و ابتکار به کار رفته در این موزه را به رخ می‌کشد، تصویر از نمای قدیمی ساختمان، کارکنان جایگاه در حال بنزین زدن، پیرمردی که رنج زندگی را با حمل حلب‌های خالی به دوش می‌کشد و ... تاریخ پخش و توزیع نفت را به زیبایی هر چه تمام‌ به تصویر کشیده است. 12 عدد نازل بنزین قدیمی نیز که به صورت دوار در مرکز این اتاق و از سقف آویخته شده‌اند،‌سیر تکامل آنها را از بدو ساخت تا به امروز نمایش می‌دهد. اتاق چهارم یا همان فروشگاه موزه، برای عرضه و فروش محصولات فرهنگی و هنری در نظر گرفته شده است. روی تمامی اقلام، تصویری از موزه بنزین خانه حک شده است، انواع کلاه، تی‌شرت، لیوان، ساعت، کیف دستی، ماشین‌های بازی کوچک و ... از جمله کالاهای قابل عرضه هستند که بازدید کنندگان در صورت تمایل می‌توانند با قیمت مناسب آنها را خریداری نمایند. بر دیوار ضلع غربی اتاق، به صورت شماتیک و به عنوان یادگاری تابلویی از اسکناس‌های پرداخت شده توسط برخی از مسوولان صنعت نفت به عنوان اولین خریداران اقلام فرهنگی نصب شده است. موزه‌های نفت مسجد سلیمان در مسجد سلیمان به عنوان یکی از شهرهای قدیم که نخستین چاه نفتی در آن حفر شده است، پنج نطقه به عنوان موزه شناسایی و تایید شده که اقدام‌های اجرایی آن در حال انجام است. از میان تاسیسات، ابنیه و مراکز مختلف و متعدد تاریخی صنعتی در مسجد سلیمان، شش محوطه موزه‌ای شامل چشمه‌های نفت سی برنج، چاه شماره یک، نیروگاه برق تمبیع تاسیسات بی‌بیان، کارخانه شماره 9 انتخاب و مطالعات و طرح موزه ها بر اساس این مراکز تدوین شده است. موزه مرکزی مسجد سلیمان با هدف گردآوری، نگهدای، معرفی، پژوهش و آموزش قرار است نقش تاریخی شهر مسجد سلیمان را در صنعت نفت ایران، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پایگاه‌ه ای ا ستخراج نفت در جهان، معرفی کند. انتظار می‌رود این موزه به کمک مکان‌های تاریخی دیگر شهر مسجد سلیمان، تا سال آینده به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری استان خوزستان تبدیل شود. برای این موزه، دو فضای باز و بسته در نظر گرفته شده که در فضای باز این موزه واحدهایی همچون پالایشگاه نفت و کارخانه گودگردسازی و ... وجود دارد. نفت خام دارای ناخالصی‌های بسیاری است که تقطیر و نیز گرم کردن آن باعث می شود تا با سهولت بیشتری این نفت در خطوط جاری شود. همچنین نفت از لحاظ کیفیت و رنگ و با توجه به منبع و منطقه تولید متفاو است. از این رو باید ناخالصی آن گرفته شده و مواد مختلف نفت خام از همدیگر تفکیک گردد. چشمه نفتی سی‌برنج به کارگیری نفت از دیرباز در جهان معمول و متداول بوده و بهره‌مندی انسان‌های پیشین از نفت معمولا از طریق چشمه‌های جوشانی بوده که نفت از آنها جاری می‌شده است. اما آنچه چشمه‌های نفت سی برنج را در چرخه صنعت نفت دارای اهمیت می‌کند کاربرد آن در دوران قاجار و نیز ارتباط بین این چشمه‌ها با اکتشاف نفت است. از طرفی سی برنج را می‌توان بهانه‌ای برای رسیدن کاوشگران نفت به این منطقه دانست. نفت این چشمه در دوران باستان برای قیراندود کردن ابزار آلات استفاده می‌شده است. چاه شماره یک می‌توان تولد صنعت نفت ایران را از دل چاه شماره یک دانست. داستان ااکتشاف نفت و فوران آن از این چاه آغاز می‌شود. چاره شماره یک که اولین چاه نفت خاورمیانه نامیده می‌شود این بار لقب اولین موزه چاه نفت را نیز به خود اختصاص خواهد داد و با جذب گردشگر و بازدیدکننده به شهر رونقی از جنس دیگر خواهد بود. این چاه به عنوان قدیمی‌ترین و نخستین چاه نفت ایران در حال مرمت و بازسازی است و امید می‌رود با تغییراتی که در آن صورت گرفته است، در سال آینده به عنوان یکی از بهترین و مستندترین موزه‌های نفتی کار خود را ادامه دهد. نیروگاه برق تمبی و پارک موزه نفت جایگاه تمبی را در این مجموعه می‌توان به مثابه قلب دانست. تلمبه خانه چرخه صنعت نفت، (نفت چاه شماره یک) را از طریق خطوط لوله به جریان می‌اندازد تا به آن زندگی ببخشد. این نیروگاه با بیش از 90 سال قدمت در منطقه تمبی در حوزه مسجد سلیمان واقع شده و در جوار رودخانه‌ای به همین نام قرار دارد. این مجموعه در حال حاضر از مدار تولید خارج شده و کار بازسازی، تجهیز کردن و محوطه سازی آن در حال انجام است و امید می‌رود تا چند م اه آینده به بهره‌برداری برسد. تاسیسات بی‌بیان این تاسیسات نفتی شامل پالایشگاه، کارخانه گوگردسازی و کارخانه تقطیر یکی دیگر از مراکز شاخص موزه مسجد سلمیان است که تا زمان جنگ هم مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفته و در حال حاضر ساختمان اصلی موزه‌ه ا در این تاسیسات قرار گرفته و پیمانکار در حال ساخت آن است. موزه مرکزی نفت مسجد سلیمان در این منطقه قرار دارد، موزه‌ای است با هدف اصلی تعریف شده، یعنی گردآوری، نگهداری، معرفی، پژوهش و آموزش. همچنین در چشم‌اندازی که برای این موزه در نظر گرفته شده؛ قرار است تا در آن، نقش تاریخی شهر مسجد سلیمان در صنعت نفت ایران به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پایگاه‌های استخراج نفت درجهان معرفی شود. موضوع اکتشاف و حفاری نفت ایران از آغاز تا امروز و نقش نفت و تاثیرات تاریخ صنعت نفت در علوم گوناگون همچون اقتصاد، سیاست، مردم شناسی و زندگی اجتماعی مردم مسجد سلیمان نیز در این موزه به آن پرداخته خواهد شد. کارخانه شماره 9 کارخانه بهره‌برداری نمره 9 مسجد سلیمان پس از 88 سال فعالیت، چندی پیش به مجموعه موزه‌ها و گنجینه‌های ارزشمند نفت مسجد سلیمان افزوده شد. این کارخانه در سال 1307 خورشیدی احداث شد. لازم به ذکر است همزمان با از رده خارج شدن کارخانه بهره‌برداری نمره 9، واحد جدیدی در منطقه تمبی مسجد سلیمان با ظرفیت روزانه 10 هزار بشکه رسما راه‌اندازی شد و فعالیت خود را آغاز کرد.