نفت آنلاین/روابط ایران و عربستان سعودی در سال 1307 و پس از تاسیس حکومت سعودی ها برقرار شد و سفارت ایران دو سال بعد، يعني در سال 1309 دایر گردید. با این حال مناسبات دو کشور به دلیل تفاوت نگرش ایدئولوژیک دو دولت چندان صمیمانه و مستحکم نبود و سفارت ایران در عربستان نیز توسط سفیر اکرودیته ایران در مصر اداره می شد. این مناسبات کم و بیش ادامه داشت و هراز گاهی دچار تنش و حتی قطع روابط دیپلماتیک می گردید.



 

روابط سیاسی ایران و عربستان تا قبل از تاسیس اوپک در چارچوب حفظ دو رژیم سلطنتی و ادعای مشترک حاکمیت دو دولت بر مسلمانان و دشمنی با جمال عبدالناصر خلاصه می شد. اما پس از تشکیل سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) این روابط از جنبه های فوق فراتر رفت و خط مشی هاي سیاسی و اقتصادی را نیز در برگرفت.

يكي از نخستين جلسات سازمان كشورهاي صادر كننده نفت (اوپك)

دو کشور همچنین در زمینه مسائل اوپک، فلسطین و سازمان کنفرانس اسلامی هماهنگی داشته و هر دو با یک دیدگاه به آمریکا و شوروی می نگریستند. در عین حال دکترین نیکسون نیز هر دو کشور را به زرادخانه سلاح های آمریکائی تبدیل کرده بود.

در آن سال ها ایران، هم به عنوان یکی از بنیانگذاران سازمان اوپک و هم به لحاظ برخورداری از متخصصین ورزیده نفتی و پتانسیل کارشناسی بالا در حوزه های فنی نفت، تفوق و برتری قابل ملاحظه ای نسبت به بسیاری از کشورهای عضو این سازمان از جمله عربستان  داشت. از اين رو همواره درخواست هائی از سوی سایر کشورهای عضو اوپک، جهت اعزام کارشناسان و متخصصان حوزه نقت و انرژی خود دریافت و این درخواست ها  را اجابت می کرد.

فواد روحاني، نخستين دبيركل اوپك (1961 تا 1964)

سند مورد اشاره در اینجا (سند شماره 1) یکی از این درخواست ها به سال 1963 ميلادي (1342 خورشيدي) است که از سوی احمدزکی یمانی، وزیر نفت و منابع معدنی عربستان سعودی به ایران تسلیم شده است. در اين سند عربستان اعلام می نماید که مشتاقانه خواستار همکاری با وزارت دارائی ایران است که در آن برهه از زمان مراودات مالی در زمینه فروش نفت ایران را عهده دار بود.

دربخشی از این سند چنين آمده است:

"وزارت نفت عربستان سعودی مشتاقانه خواستار همکاری با آن وزارت در حوزه هاي عملیاتی نفت است. براین اساس، بسیار علاقمنديم كه در صورت امکان، ماموریت آموزشی بازرسان مان در شرکت ملی نفت ایران تمدید شود... در ضمن سپاسگزار خواهیم بود اگر بتوانید یکی از بازرسان بخش صادرات، یعنی فردی را که از منظر شما شناخته شده و بنام است، برای آموزش و ارائه كنفرانس برای بازرسان عربستان سعودی به ما معرفی نمائید... امیدواریم موافقت شما را جهت این آموزش ها در آینده نزدیک دریافت نمائیم ..."

احمد زكي يماني، وزير پيشين نفت عربستان در اجلاس اوپك

"اميدواريم موافقت شما را براي اين آموزش ها در آينده اي نزديك دريافت نمائيم. به جهت همكاري ها و پيشنهادات بي­شائبه شما  بسيار سپاسگزاريم. موجبات مسرت و شادي ما خواهد بود كه هر آنچه را كه از نظر شما به منافع و همبستگي بيش از پيش دو كشور كمك مي كند، در اختيار يكديگر قرار دهيم."

احمد زكي يماني، وزير نفت و منابع معدني

سند مرتبط (سند شماره 2) نامه وزیر دارائی وقت ایران به عبدا.. انتظام مدیرعامل شرکت ملی نفت است، در بخشی از این سند آمده است:

"وزارت نفت و منابع معدني عربستان كشور سعودي طي نامه شماره ....، مورخ ... كه رونوشت آن به ضميمه ارسال مي شود، درخواست كرده است كه در مورد كارآموزي دو نفر از متخصصين اندازه گيري كشور مزبور به مدت سه تا چهار ماه، مساعدت لازم از طرف شركت بعمل آيد. ضمنا يكي از متخصصين اندازه گيري ذيصلاح براي ايراد يك سلسله سخنراني و آموزش كارآموزان اندازه گيري عربستان سعودي به كشور مزبور عزيمت نمايد."

در ادامه اين سند مي خوانيم: "چون دولت عربستان سعودی عضویت سازمان کشورهای صادر کننده نفت را دارد و انجام این قبیل برنامه ها به حسن روابط بیشتر بین دو دولت کمک وافری می نماید، لذا خواهشمند است موضوع را مورد توجه قرار داده و از نتیجه اقدامی که معمول خواهند فرمود این وزارت را مطلع سازید تا مراتب به وزارت نفت و منابع معدنی کشور نامبرده اعلام گردد." محمدحسن تدریسی/مرکز اسناد صنعت نفت