کدام لوله ها در صنعت پتروشیمی، نفت و گاز کاربرد دارند؟

لوله‌های مناسب برای به‌کارگیری در صنایع پتروشیمی از چه ویژگی‌هایی برخوردارند؟ این لوله‌ها باید مقاومت زیادی در مقابل حرارت و خوردگی داشته باشند، ضمن اینکه استحکام بالای آن‌ها می‌تواند به جابه‌جایی امن و آسان سیالات کمک کند. لازم است که ضخامت لوله‌های مورداستفاده در صنایع مذکور هم بالا باشد. این ویژگی‌ها متعلق به کدام لوله‌هاست؟ در ادامه این مقاله برایتان خواهیم گفت.

لوله‌های مناسب برای استفاده در صنایع نفت و گاز

در صنایع نفت و گاز از لوله‌ها برای انتقال سیالات بهره می‌برند. در صنعت پتروشیمی محصولات متنوعی در طی فرایندهای گوناگون از نفت و گاز تولید می‌شوند. بنابراین، پتروشیمی از آن صنایعی است که برای انتقال نفت و گاز، برای پیاده‌سازی عملیات و اقدامات مختلف به خطوط لوله مناسب نیاز دارد. لوله‌های مناسب در این حوزه شامل چه مواردی می‌شود؟ لوله‌های فولادی در انواع مختلف:

لوله درزدار جوش مستقیم؛
لوله بدون درز (لوله مانیسمان)؛
لوله درز ماهیچه‌ای جوش مستقیم.

لوله درزدار جوش مستقیم

لوله‌های درزدار جوش مستقیم به کمک کویل‌ها تولید می‌شوند. فرایند تولیدشان به این صورت است که ابتدا کویل باز و برش داده می‌شود. در نهایت، شکل لوله می‌گیرد و لبه‌های آن هم از راه جوش الکتریکی به هم متصل می‌شوند. از انواع پرکاربرد لوله درزدار می‌توان به لوله‌های استنلس استیل A312 و لوله کربن استیل ASME A53 اشاره کرد.

لوله بدون درز یا لوله مانیسمان

لوله‌های مانیسمان هم از موارد کاربردی در صنایع پتروشیمی هستند. این لوله‌ها فاقد درز در بدنه‌اند. در واقع، تفاوت لوله درزدار و بدون درز در همین کیفیت فیزیکی‌شان است. لوله‌های بدون درز یا مانیسمان استحکام زیادی هم دارند. نبود هیچ‌گونه درزی روی آنها باعث می‌شود که مقاومت زیادی از خود نشان بدهند. فرایند تولید لوله‌های مانیسمان هم با برش‌دادن شمش‌های فلزی شروع می شود. پس از این مرحله، شمش‌های برش‌داده‌ شده را در کوره‌هایی وارد می‌کنند و اجازه می‌دهند که شمش‌ها گرم شوند و به نقطه ذوب‌شدن برسند. سوخت کوره‌ها هم از گاز تأمین می‌شود. در انتها، از دستگاه‌هایی برای گردکردن لوله استفاده می‌کنند و آن را به شکلی قابل‌استفاده جهت انتقال سیالات مختلف درمی‌آورند. لوله‌های بدون درز یا همان مانیسمان را در طول‌های ۶ و ۱۲ متری برش می‌دهند. کارکرد لوله مانیسمان در صنایع نفت و گاز پرشمار است. برای مثال، در زمینه‌های زیر از این محصول استفاده می‌شود:

OCTG- صنایع بالادستی؛
انتقال و پخش سیالاتی مانند نفت، گاز، بخار و اسیدها - صنایع میان‌دستی؛
صنایع لوله‌کشی برای پالایش نفت، گاز و محصولات جانبی آنها – صنایع پایین‌دستی؛
لوله‌گذاری و لوله‌کشی برای کاربردهای عمومی و خدمات همگانی.

لوله درز ماهیچه‌ای جوش مستقیم

از لوله‌های پرکاربرد دیگر در صنایع نفت و گاز باید به لوله‌های درز ماهیچه‌ای جوش مستقیم اشاره کنیم. با برش‌دادن، خم‌کردن و جوش‌دادن ورقه‌های فولادی، این لوله‌ها تولید می‌شوند. روش‌های تولید متنوع هستند و شامل یک یا دو خط جوش مستقیم و درز مارپیچی می‌شوند. لوله‌های درز ماهیچه‌ای جوش مستقیم را با ورقه‌هایی از جنس فولاد می‌سازند اما لوله‌های درزدار جوش مستقیم را از کویل‌های فولادی تهیه می‌کنند.
در مقایسه لوله‌های مختلف پرکاربرد در صنایع پتروشیمی به این نتیجه می‌رسیم که لوله‌های درزدار نسبت به موارد بدون درز از مقاومت کمتری برخوردارند. البته این روزها، به کمک روش‌های جوش جدید، کیفیت لوله‌های درزدار هم به‌شدت بهبود پیدا کرده است. با این حال، شاید در بسیاری از موارد، استفاده از لوله‌های بدون درز ترجیح داده شود.

تفاوت لوله درزدار و بدون درز

درباره تفاوت لوله مانیسمان و موارد درزدار گفته شد. لوله‌های بدون درز از راه نورد یا کشش شمش تولید می‌شوند و لوله‌های جوشی را با رول‌کردن و جوش‌دادن دو سر ورق می‌سازند. این تفاوت فیزیکی روی مقاومت و قیمت لوله‌ها اثر دارد. به‌عبارت بهتر، لوله‌های بدون درز هم مقاومت بیشتری دارند و هم قیمتشان بالاتر است. به‌طور کلی، قیمت لوله مانیسمان ۲۰ تا ۳۰درصد از موارد دیگر بیشتر است. کیفیت بهتر لوله‌های بدون درز در کنار انحصاری که در تولیدشان وجود دارد، باعث این تفاوت قیمت می‌شود.
فرایند ساخت و تولید لوله مانیسمان پیچیده‌تر از موارد درزدار است. ضمن اینکه تعداد کارخانه‌های تولیدی آن هم محدود هستند و این‌ها موجب افزایش قیمت می‌شود. قیمت لوله‌های مانیسمان در گروی جنس آلیاژ به‌کاررفته در ساخت آنها هم هست. این لوله‌ها در کشورهای مختلفی نظیر آلمان، روسیه و البته ایران تولید می‌شوند.

در انتخاب لوله‌های فولادی به چه چیزهایی توجه می‌شود؟

برای انتخاب بهترین لوله‌های فولادی، احتیاج به آگاهی درباره خواسته‌ها و نیازهای هر پروژه وجود دارد. مهم است که دمای سیالات عبوری از لوله‌ها مشخص باشد. علاوه بر آن، موقعیت کارگذاشتن لوله‌ها هم می‌تواند در تعیین نوعشان نقش پیدا کند. دوام و کارکرد سیستم لوله‌کشی تا حد زیادی در گروی انتخاب مناسب‌ترین گزینه برای پیش‌برد پروژه است. اما به‌طور کلی، لوله‌های فولادی مقاومت کششی و فشاری بالایی دارند. برای همین می‌توانند در پروژه‌های مختلف پتروشیمی به کار روند.
بنا به فرایندهایی که قرار است در صنایع مرتبط با نفت و گاز صورت بگیرد، موارد دیگری هم در انتخاب لوله در نظر گرفته می‌شود. چه مواردی؟ ضخامت لوله‌ها، درزداربودن یا بدون‌درزبودن آنها. قطر لوله‌ها هم عامل مهم دیگری است که در فرایند تصمیم‌گیری و انتخاب، مهم به‌شمار می‌رود.
صنایع پتروشیمی بسیار حساس و پرهزینه‌اند. هرگونه اشتباه در انتخاب بهترین ابزارها برای اجرا و کنترل فرایندهای مختلف می‌تواند هزینه‌های بسیار هنگفت و سنگینی را به‌همراه داشته باشد. برای همین است که وجود نگاهی مهندسی و تخصصی در کنار بهره‌مندی از تجربه‌های اجرایی در زمان تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین لوله‌ها نقش بسیار پراهمیتی دارد.

در آخر

لوله‌های فولادی در صنایع پتروشیمی و برای انتقال سیالات در حوزه نفت و گاز استفاده می‌شوند. این لوله‌ها بنا به کاربردشان در شکل‌ها و با طراحی‌های مختلفی در بازار موجودند. از آنجا که پایه تولیدشان فولاد است، نوسانات بازار فلزات می‌تواند روی قیمت آنها اثرگذاری مستقیم داشته باشد. افرادی که در حوزه تولید یا خرید این لوله‌ها فعالیت می‌کنند، با رصد بازار فلزات و آگاهی از قیمت‌های روز مقاطع فولادی می‌توانند برآوردهای بهتری برای مدیریت پروژه‌هایشان داشته باشند و از قیمت لوله گاز و موارد مشابه باخبر شوند.

یکی از شرکت‌هایی که در خصوص اطلاع‌رسانی و استعلام قیمت فلزات، حضوری فعال و پررنگ دارد، شرکت پیشرو صنعت نفت آسیا (آیرومارت) است. این شرکت علاوه بر اینکه قیمت‌ها در بازار فلزات را در قالبی به‌روز و درست ارائه می‌کند در حوزه تأمین و بازرگانی مقاطع فولادی هم فعالیت دارد. شرکت خوش‌نام آیرومارت را به‌خاطر داشته باشید و روی خدماتش حساب کنید.