تاریخ انتشارسه شنبه ۲۰ فروردين ۱۳۹۸ - ۲۲:۱۴
شبکه آبرسانی درخزینه به میدان نفتون؛ نخستین شبکه آبرسانی ایران
شبکه آبرسانی "درخزینه به میدان نفتون" در سال های اولیه کشف نفت، پایه گذاری شد و از سال ۱۲۹۹ تا دو دهه بعد آب منطقه را تامین می کرد؛ این در حالی است که طرح شبکه های لوله کشی آب شرب شهرهای ایران، از سال ۱۳۰۱ در دستور کار قرار گرفت و ابتدا بخشی از شهرهای آبادان، مشهد و بیرجند و سپس تهران از شبکه لوله کشی آب برخوردار شدند.

به گزارش نفت آنلاین ،  در سال های اولیه فعالیت های نفتی در میدان نفتون (مسجدسلیمان) و اسکان نیروهای ایرانی و خارجی، نیاز به آبی سالم و مطمئن برای این نیروها و مردم محلی، همچنین مصارف صنعتی مانند ماشین های بخار و غیره شدیدا احساس می شد. لذا شرکت نفت انگلیس و ایران ¹( (APOCبر آن شد تا آب مورد نیاز را به وسیله خط لوله ای از رودخانه کارون تامین نماید.

در آن زمان به سبب اوج فعالیت ها در منطقه درخزینه و احداث خط آهن جهت حمل کالا و تجهیزات نفتی، شرکت نفت تلمبه خانه ها و تاسیسات آبرسانی بسیار مجهزی را در منطقه درخزینه و سایر مناطق، جهت انتقال آب به میدان نفتون تاسیس کرد.

درخزینه - کارون

زمانی که شرکت اقدام به احداث این تاسیسات کرد، حدود ۱۰ هزار کارمند ایرانی و ۵۰۰ کارمند اروپایی در منطقه مشغول به کار بودند، که متناسب با آنها تسهیلات رفاهی با کلیه امکانات کامل از قبیل تعداد۵۵۰ منزل مسکونی با درجات مختلف، باشگاه ها، سینما ها و بیش از ۳۰ زمین تنیس و گلف، استخر و ... وجود داشت.

علت انتخاب محل و احداث چنین تاسیسات عظیمی در منطقه درخزینه، یکی نزدیکی آن به رودخانه گَرگَر²، شاخه ای از رودخانه کارون در نزدیکی شوشتر بود که تردد کشتی های بخار و نقل و انتقال کالا و تجهیزات نفتی از آنجا صورت می گرفت، همچنین وجود ایستگاه راه آهن درخزینه به مسجدسلیمان و دیگری سهل و آسان بودن انتقال تجهیزات مورد نیاز، که این منطقه را به یکی از بزرگترین بندر گاه های مهم بازرگانی در آن زمان تبدیل کرده بود.

تاسیسات مجهز آبرسانی احداث شده در منطقه درخزینه مشتمل بود بر تلمبه های ۲۵ اسب بخار شناور جهت برداشت و انتقال آب از رودخانه، دو عدد مخازن ۵/۲ میلیون گالنی برای ذخیره نمودن آب، یک دستگاه تلمبه ۱۰ اسب بخار جهت آبرسانی به منطقه درخزینه و تلمبه های ۴۵ اسب بخار برای انتقال آب توسط خط لوله فلزی.

از این رودخانه روزانه ۴۵۰ هزار گالن آب برداشت می شد و علاوه بر منطقه درخزینه سایر مناطقی که در مسیر خط لوله تا میدان نفتون (مسجدسلیمان) قرار داشتند از این آب بهره مند می شدند. این مناطق به ترتیب عبارت بودند از: آب گنجی، تل خیاط، بتوند (ایستگاه مایل ۱۶) ،پاگچ امام رضا، تمبی، تلمبه خانه شماره هشت و در نهایت تلمبه خانه شماره یک در مسجدسلیمان.

نقشه_مسیر_خط_لوله_اولیه_آب_از_د

در مسیر خط لوله در برخی نقاط مانند منطقه تل خیاط و پاگچ امام رضا به جهت داشتن اختلاف ارتفاع زیاد، تلمبه خانه های تقویت فشار احداث شده بود. آب با فشار تولید شده از درخزینه به نقطه بعدی یعنی منطقه آبگنجی انتقال پیدا می کرد. این نقطه ارتفاع چندانی نسبت به مبداء نداشت و آب براحتی پس از پیمودن فاصله ۱۲ کیلومتر به این نقطه وارد می شد و مخازن موجود در این محل از این آب ذخیره سازی می گردید.

نقطه بعدی تل خیاط بود که آب پس از طی مسیر ۲۸/۵ کیلومتری به منطقه آنجا می رسید. همان طور که قبلا اشاره شد ارتفاع زیاد این منطقه، در حدود ۳۹۳ متر، سبب می شد که آب افت فشار پیدا کند. در اینجا برای این که آب بتواند ادامه مسیر داده و به ارتفاعات بعدی به نام پاگچ امام رضا در فاصله ۱۴ کیلومتری و با ارتفاع حدودا ۴۱۰ متری برسد، تلمبه خانه پر قدرتی جهت تقویت فشار احداث شده بود.

این تلمبه خانه دارای دو دستگاه پمپ ۳۵۰ اسب بخار جهت تقویت فشار آب، یک دستگاه پمپ ۴۵ اسب جهت ذخیره سازی آب در دو عدد مخزن ۱۲ هزار گالنی و یک دستگاه پمپ ۱۰ اسب بخار جهت آبرسانی به منطقه تل خیاط بود. در این منطقه تعداد زیادی پرسنل کارمند و کارگر همراه با منازل مسکونی مربوط به تاسیسات آبرسانی و تاسیسات تلمبه خانه تقویت فشار نفت حضور داشتند.

در مسیر بعدی به طرف پاگچ امام رضا، خط لوله دو شاخه شده و یک انشعاب هم به منطقه بتوند یعنی محلی که ایستگاه ۱۶ مایل قطار درخزینه به مسجدسلیمان در آنجا قرار داشت، منتقل می شد. در این ایستگاه تعداد دو عدد مخزن به ظرفیت ۱۲ هزار گالن آبگیری می گردید، که آب این مخازن جهت مصارف پرسنل راه آهن، منازل مسکونی و همچنین آب مصرفی لوکوموتیو ها بود.

در ادامه مسیر اصلی بعد از پاگچ امام رضا به منطقه تمبی که ارتفاع کمتری حدود ۱۸۶ متر داشت و در فاصله ۲/۳ کیلومتری بود می رسید و پس از عبور از تلمبه خانه شماره هشت و پیمودن فاصله ۸/۴ کیلومتری به نقطه بعدی و انتهایی که تلمبه خانه شماره یک مسجد سلیمان بود و حدود ۲۲۵ متر ارتفاع داشت، منتقل می شد.

در این تلمبه خانه تعداد دو دستگاه تلمبه پر قدرت با ظرفیت خروجی ۱۰۰ گالن در دقیقه و ارتفاع ۲۴۰ متر آب را به سایر نقاط مورد نیاز در میدان نفتون پمپاژ می کرد.

تاسیسات و تجهیزات آبرسانی یاد شده فوق بسیار مجهز بودند و سال های زیادی در محدوده دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ در این منطقه در خصوص آبرسانی خدمت شایانی به صنعت نفت و مردم منطقه کردند.

شبکه آبرسانی در خزینه به میدان نفتون (مسجدسلیمان) پس از دو دهه فعالیت مستمر و تامین آب منطقه به حالت تعطیل در آمد و تا مدت ها این تاسیسات در حالت آماده به کار (Stand by) قرار داشت و از آنها نگهداری می شد. اما سرانجام پس از تعطیلی کامل تاسیسات و فعالیت های درخزینه، تاسیسات این شبکه آبرسانی هم جمع آوری شد. از آن پس آب منطقه از طریق گدار لندر و از رودخانه کارون در این منطقه تامین گردید که حدود ۷ مایل (۲/۱۱ کیلومتر) کوتاهتر بود و روزانه یک میلیون گالن آب را به منطقه پمپاژ می کرد.تهیه و تنظیم: پرویز آریان فر

https://naftonline.ir/news/800/
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما

feedback
Iran, Islamic Republic of
محمد
سلام
من محمدهستم اهل روستای دربخزینه دیگ تمام شد ان ابهت به تاریخ پیوست تا شاید تاریخ شاهد این قضیه باشدآب اشامیدنی ما با بشکهای 20ل خریداری میکنیم اب حمام هم از آب فاضلابیست که شوشتر و تمامی مسیر راه سرازیر می شود و هزاران مشکل دیگر این همه چاه نفت توی بخش مدرس هست معلوم نیست پولشان کجا سرازیر میشود.
0